Przesilenia i równonoce w kulturze Majów

Ogólna astronomia wyszczególnia, że Ziemia przyjmuje cztery pozycje podczas cyklu 365 dni w przybliżeniu, kompletny zwrot do Słońca w eliptycznej lub owalnej figurze. Podczas wieków astronomowie Europy próbowali „dostosować” czas tej orbity, z tego powodu, że w 1580 roku ten sposób liczenia czasu już różnił się o 10 dni (względem czasu astronomicznego – przypis mój) pomimo tego, że już istniał tak zwany rok przestępny.

Aby dostosować te daty, postanowiono „wykreślić” z kalendarza dziesięć dni, tak że po czwartku 4 października 1582 roku nastąpił 15 października 1582 roku, czyli wykreślono dziesięć dni, aby „dostosować czas”.

Wymusiło to korektę tzw. równonocy jesiennej i wiosennej oraz przesileń letnich i zimowych europejskiej astronomii.

Obecnie, podchodząc i tłumacząc te pozycje ziemi wokół słońca, wiele osób robi to z astronomii europejskiej, zwanej też zachodnią.

Z powyższych wyjaśnień wynikało pytanie dla Majów: czy wiedza Majów o tych pozycjach Ziemi została utracona? Warto podkreślić słowa Daniela Matula Moralesa, który wskazuje:

„Wiedza Majów nie została utracona… została jedynie zagubiona”.

Stwierdzenie to jest niezwykle cenne ze względu na fakt, że często mówi się, iż wiedza Majów została utracona, a to, co powiedział Matul Morales ukierunkowuje poszukiwanie odpowiedzi w samej kulturze, to znaczy, że należy konsultować, ponownie kwestionować, uczyć się, systematyzować i dokumentować to, co babki i dziadkowie zachowali w tradycji ustnej.

Na początku pierwszej dekady obecnego wieku, podczas tworzenia dyplomu z dziennikarstwa dla rozwoju, który pobierały młode kobiety i mężczyźni z różnych społeczności językowych Majów, zrodziła się chęć zbadania, czy w społecznościach tych mówi się jeszcze o tych czterech pozycjach z samej percepcji kulturowej Majów.

Koordynowani przez moderatorów modułu Kosmowizja Majów, studenci wspomnianego kursu dyplomowego, wszyscy pochodzenia majańskiego, antropolog i AJQ’IJ postawili sobie za zadanie powrót do źródeł i konsultacje z przodkami.

W wyniku wielotygodniowych badań antropologicznych, lingwistycznych i ustnych oraz po przeprowadzeniu wywiadów ze starszyzną, która była współautorem badań, odzyskano, zweryfikowano, usystematyzowano i udokumentowano następujące informacje:

Te dwa razy gdy the Ziemia przechodzić po swojej orbicie najbliżej Słońca to w przybliżeniu 21 marca i 21 września, co określamy w języku Majów K’iche’: SUKUL UPAM RI Q’IJ, etymologicznie to wyrażenie dosłownie znaczy: ¨brzuch Słońca jest w centrum lub brzuch Słońca jest w dokładnym środku¨. To określenie pochodzi z obserwacji astronomicznych przodków, ponieważ na tej podstawie udowodniono, że w tych mezoamerykańskich szerokościach geograficznych jest to czas, w którym ziemia otrzymuje taką samą ilość godzin światła i godzin ciemności, czyli dzień i noc o dokładnie równym czasie trwania.

W związku z tym że Ziemia porusza się po elipsie, pozostałe dwa położenia to czas, kiedy Ziemia oddala się od Słońca i zmienia się czas trwania godzin dziennych, te dwa położenia Ziemi nazywamy:

NIM UPAM RI Q’IJ, co etymologicznie można to rozumieć jako ¨brzuch Słońca jest duży¨ występuje mniej więcej 21 czerwca i odnosi się do pory roku, kiedy dni są dłuższe, a noce krótsze, czyli kiedy Ziemia otrzymuje więcej godzin światła słonecznego, w te dni często słyszy się od ludzi ¨jest już siódma godzina i nadal jest jasno¨, ponieważ dzień kończy się około godziny 19:00.

NUCH lub CHUTIN UPAM RI Q’IJ dosłownie ¨brzuch Słońca jest mały lub mały¨ to czas, kiedy dni są krótsze, a noce dłuższe, z powodu pozycji, w której znajduje się ziemia i w konsekwencji robi się ciemno wcześniej, ponieważ dzień kończy się o około 17:45, w ten sam sposób w rodzinnych rozmowach słyszy się, jak ludzie mówią ¨jest już ciemno i jest jeszcze wcześnie¨, ma to miejsce około 21 grudnia.

Należy uznać, że przedstawione powyżej wyniki badań zostały opracowane przez studentów i facylitatorów. Dane te są obecnie wykorzystywane i przytaczane przez niektórych badaczy przy poruszaniu ważnych aspektów najnowszej astronomii Majów. Powtarza się autorstwo i zasługi zespołu badawczego – studentów i moderatorów-.

Fragment zaczerpnięty z książki Katit Kamam Tiempo Maya en Xelajuj No´j.
Obraz: Pelip Tiu

Szczęśliwego Przesilenia Zimowego

Źródło:

https://www.facebook.com/groups/314037502654174/permalink/1188378845220031/